OYUN OYNAMASI GEREKEN YERDE, TARLA SÜRÜYORLAR

12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü

Türkiye’de çocuk işçiliğinin en yaygın görüldüğü alanlardan biri mevsimlik gezici tarım sektörü. İstanbul Bilgi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Zeynep Şimşek, 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü kapsamında yürüttüğü araştırmaların bulgularını kamuoyuyla paylaştı. Şimşek, tarımın çocuklar için fiziksel, psikososyal ve gelişimsel birçok riski beraberinde getirdiğini belirtti.

Tarım En Tehlikeli İşler Arasında

Dünya genelinde yaklaşık 160 milyon çocuk işçi bulunuyor ve bu çocukların %70’i tarım, orman, balıkçılık gibi alanlarda istihdam ediliyor. Prof. Dr. Şimşek’in aktardığına göre,

• 5-11 yaş grubundaki çocuk işçilerin %76,6’sı,
• 12-14 yaş grubundakilerin ise %75,8’i tarım sektöründe çalışıyor.

Türkiye’de özellikle mevsimlik gezici tarım, çocuk işçiliğinin en yoğun görüldüğü alan. Bu iş gücünün neredeyse yarısını 18 yaş altı çocuklar ve gençler oluşturuyor.

Fiziksel ve Psikososyal Riskler

Şimşek’e göre tarımda çalışan çocuklar, çok yönlü sağlık riskleriyle karşı karşıya. Bu çocuklar:

• Riskli ulaşım koşullarında seyahat ediyor,
• Yetersiz barınma şartlarında yaşıyor,
• Zararlı kimyasallara maruz kalıyor,
• Susuzluk ve güneş çarpmasına bağlı sağlık sorunları yaşıyor,
• Ağır yükler taşıyor ve ergonomik zorlanmalara maruz kalıyor,
• İstismar, dışlanma ve kronik stres gibi psikososyal sorunlarla boğuşuyor.

Ayrıca elektrik çarpmaları, kazalar, zehirlenmeler ve kronik hastalıklar da bu çocukların sıklıkla karşılaştığı diğer riskler arasında.

Yasalar Var, Uygulama Zayıf

Prof. Dr. Şimşek, Türkiye’nin ILO’nun 138 ve 182 sayılı sözleşmelerini sırasıyla 1998 ve 2001 yıllarında onayladığını; ayrıca 2017-2023 Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Ulusal Programı kapsamında mevsimlik tarımın öncelikli risk alanı olarak tanımlandığını hatırlattı.

Ancak yasal düzenlemelere rağmen uygulamada ciddi açıklar bulunduğunu vurgulayan Şimşek, çocukların bu koruma mekanizmalarından yeterince yararlanamadığını söyledi.

Genç İşçiler Yasal Sınırlara Rağmen Tehlikede

Mevzuata göre 15-17 yaş arası bireyler “genç işçi” olarak kabul ediliyor ve çalışabilecekleri işler sınırlı. Ancak mevsimlik tarım, bu sınırların çok ötesinde ağır koşullar içeriyor.

Araştırmalara göre:

• Genç işçilerin %95’i 15 yaşını doldurmadan çalışmaya başlıyor,
• %93,7’si günde 8 saatten fazla çalışıyor,
• Tarımda çalışan 18 yaş altı kız çocuklarının %70’inde büyüme geriliği görülüyor.

“Çözüm Sürdürülebilir Politikalarla Mümkün”

Prof. Dr. Şimşek, çocuk işçiliğiyle mücadelede geçici projeler yerine sistematik politikaların gerekliliğine dikkat çekti. Önerileri arasında:

• Gebelik, lohusalık ve çocuk izlemlerinin birinci basamak sağlık hizmetleriyle sağlıklı yürütülmesi,
• Saha denetimlerinin güçlendirilmesi,
• Aile destek mekanizmalarının oluşturulması,
• Sağlıklı su, hijyenik tuvalet ve güvenli barınma gibi şartların tarım alanlarında zorunlu hale getirilmesi,
• Çiftçi Kayıt Sistemi’ne işçi bilgilerinin eklenmesi,
• Tarım İş Fonu oluşturularak yapısal reformların hayata geçirilmesi bulunuyor.

“Çocukların Gelişimi Toplumun Geleceğidir”

“Toplumların kalkınması, ancak fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan sağlıklı bireylerle mümkündür” diyen Şimşek, Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri arasında 2025 yılına kadar çocuk işçiliğinin her biçiminin ortadan kaldırılmasının yer aldığını hatırlatarak şu mesajı verdi:

“Çocukların sağlıklı gelişim hakkını korumak hepimizin ortak sorumluluğudur.”